در سال‌های اخیر عملیات اجرایی زیادی از نظر کنترل سیل، فرسایش و رسوب در زمینه‌های تحقیقاتی، مطالعاتی و اجرایی آبخیزداری انجام شدهاست. لذا این تحقیق با هدف استفاده از برخی مدل‌های هوش مصنوعی برای مدلسازی رسوبمعلق خروجی دو زیرحوضه شمالی و جنوبی حوزه آبخیز قلعه گل استان لرستان انجام شد. در این تحقیق برای اندازهگیری رسوبمعلق و جریان خروجی هر دو زیرحوضه، در زمان شروع بارندگی تا پایان بارندگی و رسیدن ارتفاع جریان رودخانه به دبی پایه، اندازهگیری سرعت جریان و نمونه‌برداری از بار رسوب معلق و جریان خروجی بهصورت مستقیم و میدانی از زیرحوضه‌ها انجام گرفت. در ادامه از الگوریتم‌های یادگیری GP(با دو کرنلPUK و RBF)، MLP و RF برای مدلسازی رسوبمعلق استفاده شد. داده‌های ورودی مدل‌ها شامل داده‌های هم‌زمان دما، بارش و دبی جریان و داده خروجی شامل رسوبمعلق خروجی بود. در این تحقیق برای مدلسازی در مرحله آموزش 70 درصد داده‌ها و در مرحله آزمایش 30 درصد باقیمانده مورد استفاده قرار گرفتند. در نهایت برای مقایسه نتایج مدل‌های مختلف و انتخاب بهترین مدل، از معیارهای سنجش خطای ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، ضریب همبستگی (C.C) و میانگین مربعات خطا (MAE) استفاده شد. نتایج بخش اندازهگیری میدانی و آزمایشگاهی نشان داد که در تمام اندازه‌گیری‌ها میزان دبی و رسوب زیرحوضه جنوبی با عملیات آبخیزداری اجرا شده بیش از زیرحوضه شمالی بدون اجرای عملیات آبخیزداری بود. علاوه بر این نتایج حاصل از ارزیابی مدل‌ها نشان داد که در زیرحوضه‌های شمالی و جنوبی، مدل GP-RBFدارای بهترین نتایج بوده که این نتایج برای بخش آزمایش زیرحوضه شمالی با توجه به معیارهای ارزیابی C.C، RMSE، MAE و NSEبهترتیب برابر 0/9509، 0/067، 0/041 و 0/0924 همچنین در بخش آزمایش زیرحوضه جنوبی مقدار این معیارها بهترتیب برابر 0/966، 0/048، 0/037 و 0/932 است و بهعنوان بهترین مدل انتخاب شد. تحلیل حساسیت پارامترهای ورودی مدل GP-RBF نشان داد که دبیجریان خروجی مهم‌ترین ویژگی ورودی در پیشبینی رسوب معلق خروجی برای هر دو زیرحوضه شمالی و جنوبی بود.
Beiranvand N, Sepahvand A, Mir derikvand B, Zeinivand H. Application of Artificial Intellegint Models for Suspended Sediment Load (SSL) Modeling in Watersheds With Management Operations (Case study: Ghaleh Gol Watershed, Lorestan province). jwmseir 2024; 17 (63) : 3 URL: http://jwmsei.ir/article-1-1108-fa.html
بیرانوند نسرین، سپه وند علیرضا، میردریکوند بهرام، زینی وند حسین. استفاده از مدل‌های هوش مصنوعی برای مدلسازی رسوب معلق در حوضه‌های با اجرای عملیات آبخیزداری (منطقه مورد مطالعه: حوضه قلعه‌گل استان لرستان). مجله علوم ومهندسی آبخیزداری ایران. 1402; 17 (63) :25-37
به اطلاع کلیه نویسندگان ، محققین و داوران محترم می رساند:با عنایت به تصمیم هیئت تحریریه مجله علمی پژوهشی علوم و مهندسی آبخیزداری فرمت تهیه مقاله به شکل پیوست در بخش راهنمای نویسندگان تغییر کرده است. در این راستا، از تاریخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۱ کلیه مقالات ارسالی فقط در صورتی که طبق راهنمای نگارش جدید تنظیم شده باشد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
